Jeśli podział i klasyfikacja kamieni już Cię nie przerażają, to nadszedł czas na przyjrzenie się kilku kamieniom i ich niezwykłym właściwościom.

Podział kamieni i ogólną klasyfikację opisałam w poprzednim wpisie (znajdziesz go pod linkiem Wszystko co powinnaś wiedzieć o kamieniach, cz.1). Teraz nadszedł czas, aby bliżej poznać kilka ciekawych okazów. W dzisiejszym wpisie znajdziesz znów sporo ciekawostek, ciekawych zdjęć i mnóstwo fajnej wiedzy.

Piękno kamieni naturalnych pozwala wydobyć ich odpowiednia obróbka, polerowanie i szlifowanie. Postępuje się tak zarówno z kamieniami szlachetnymi, jak i z ozdobnymi. Pierwotnie ozdabiano kamienie grawerując na ich powierzchni różne figury i symbole. W XIII w. w Indiach zaczęto szlifować i polerować kamienie. Początkowo szlifowano tylko naturalne ściany kryształów. Pierwsze próby fasetowania podejmowano w XV w. we Włoszech. Od tego momentu sposoby szlifowania kamieni zostały bardzo mocno udoskonalone i obecnie istnieje wiele rodzajów szlifów, które dobiera się bardzo starannie do danego kamienia. Przy wielofasetowych i skomplikowanych szlifach zdarza się, że jeden kamień obrabia kilku specjalistów.

Najczęściej stosuje się szlify: fasetkowy i gładki. Szlif fasetkowy stosuje się głównie do obróbki przezroczystych kamieni. Polega na wykonaniu na kamieniu płaskich, symetrycznych powierzchni, czyli fasetek. Fasetowanie ma wydobyć piękno kamienia, ale też zminimalizować albo ukryć drobne skazy. Światło padające na kamień powinno zostać w pełni odbite w jego wnętrzu. Najpopularniejszym szlifem fasetkowym jest szlif brylantowy. Diamenty poddane takiej obróbce nazywa się brylantami. Tak więc każdy brylant jest diamentem, ale nie każdy diament jest brylantem 🙂

Nazwy powierzchni fasetowanego kamienia

Rodzaje szlifów

Najstarszym i najprostszym szlifem jest szlif kaboszonowy. Kamieniom nadaje się gładką, wypolerowaną powierzchnię. Spód kaboszonu może być płaski, wypukły lub wklęsły. Stosuje się go do kamieni nieprzezroczystych lub przeświecających oraz do minerałów wykazujących różne efekty optyczne, np. efekt kociego oka, asteryzm, opalescencję, opalizację, awenturyzację.

>>Kamea<< po lekturze tego wpisu poznasz różnicę między gemmą, a kameą i dowiesz się, z jakich materiałów wytwarzano kamee oraz kto je uwielbiał nosić.

Szczególnym rodzajem obróbki kamieni jest gliptyka, która polega na ich rzeźbieniu. Efektem jest gemma, która może być wypukła (kamea) lub wklęsła (intaglio).

Intaglio, foto by Marie-Lan Nguyen (2008)

Iryzacja – gra barw przypominająca tęczę, w postaci migotliwych odblasków lub poświaty pojawiającej się na ściankach kamieni. Nazwa pochodzi od greckiej bogini tęczy Irydy. Odmiany: labradoryzacja, opalescencja, schillerescencja.

Iryzacja na opalu z Etiopii

Labradoryzacja (labradorescencja) – rodzaj iryzacji, odznaczający się grą barw w odcieniach niebieskich, zielonych, złocistych, czerwonych. Występuje w labradorycie i jego odmianie – spektrolicie.

Labradoryt

Opalescencja – rodzaj iryzacji, objawiający się na powierzchni niektórych minerałów w postaci mlecznobiałej, niebieskobiałej lub srebrzystoniebieskoperłowej poświaty przypominającej światło księżyca. Wykazują ją m.in. opale zwyczajne, kamienie księżycowe i niektóre odmiany chalcedonu.

Opalescencja widoczna na kamieniu księżycowym

Schillerescencja – rodzaj iryzacji o charakterze opalescencji odznaczający się tęczową grą barw, migotliwością lub pojawianiem się połyskującego pasemka. Występuje m.in. w skaleniach potasowych o charakterze kamieni księżycowych, labradorytach, a także przezroczystych minerałach, np. kryształach górskich.

Schillerescencja w labradorycie

Opalizacja – efektowna, niekiedy migotliwa gra barwna w postaci kolorowych plam, wykazywana przez szlachetne opale.

Opalizacja

Asteryzm (efekt gwiazdy) – efekt świetlny polegający na pojawieniu się wąskich smug (pasm) świetlnych układających się w kształt cztero-, sześcio-, dwunastoramiennej „gwiazdy” na powierzchni kamieni szlachetnych (np. rubinów, szafirów, granatów, spineli), którym nadano szlif kaboszonowy lub kulisty.

Asteryzm na szafirze

Efekt kociego oka – efekt optyczny polegający na pojawieniu się wąskiej smugi świetlnej przypominającej źrenicę kociego oka, która przemieszcza się po wypukłej, wypolerowanej powierzchni kamienia w trakcie jego obracania. Mogą go wykazywać m.in. apatyt, opal, rubin, nefryt, turmalin oraz niektóre odmiany kwarcu.

Efekt kociego oka widoczny na kaboszonach

Pleochroizm (wielobarwność) – zdolność kryształów do selektywnego absorbowania światła, powoduje to, że kryształy zmieniają barwy w zależności od kierunku ich obserwacji, a także przy różnym oświetleniu. Pleochroizm większości minerałów widoczny jest dopiero podczas specjalistycznych badań mikroskopowych. W sposób łatwy do zauważenia występuje w m.in. aleksandrycie, szmaragdzie, rubinie i turmalinie.

Pleochroizm turmalinu (fotografia zwykła i z filtrem polaryzacyjnym)

Inkluzje (wrostki) – są to różne substancje występujące wewnątrz minerałów. Często są to drobne inne minerały, ale mogą też być ciekłe i gazowe w postaci pęcherzyków. Obecność inkluzji może wpływać na barwę i przejrzystość minerałów, ale też może powodować różne efekty optyczne. Inkluzje są cechą charakterystyczną niektórych kamieni, np. kwarc z rutylem. Czasami spotykane w bursztynie, w postaci fragmentów roślin i drobnych organizmów żywych.

Kwarc z wrostkami rutylu

>>Labradoryt<< z tego wpisu dowiesz się co oznacza pleochroizm i poznasz legendę związaną z powstaniem labradorytów.

>>Perły<< z tego wpisu dowiesz się jak wytwarza się imitacje pereł i dlaczego proces wytwarzania pereł Majorka trwa kilka tygodni.

>>Jaspis<< tu dowiesz się gdzie w Polsce wydobywa się jaspisy i skąd biorą się jego niesamowite wzory.

>>Hematyt<< tu znajdziesz zdjęcia pięknej biżuterii z hematytem, ale też dowiesz się na jakiej planecie można znaleźć hematyt oraz jaki barwnik z niego się produkuje.

>>Agat<< z tego wpisu dowiesz się m.in. jakie właściwości ma agat oraz w jakim pałacu można zobaczyć całe komnaty wyłożone mozaiką z agatów.

>>Kolekcja kamieni szlachetnych w Korallo<< w tym poście przeczytasz o niezwykłych właściwościach takich kamieni jak: akwamaryn, turmalin, kamień słoneczny oraz spinel.

Żródło:

Żaba Jerzy, Żaba Irena V., Atlas naturalnych kamieni szlachetnych i ozdobnych, Warszawa 2016.

Hall Cally, Szlachetne i ozdobne kamienie. Zwięzły opis i identyfikacja, Warszawa 1993, 2006.